Toruński kampus uniwersytecki to architektoniczny „żywy pomnik” Mikołaja Kopernika, który powstał z okazji 500. rocznicy urodzin atronoma.
Budowa miasteczka uniwersyteckiego w Toruniu była najważniejszą inwestycją państwową zrealizowaną w ramach Obchodów Kopernikańskich 1973 roku. W jej wyniku powstało wzniesione po raz pierwszy na gruncie polskim kompleksowe, jednorodnie zaprojektowane i zrealizowane założenie w typie amerykańskiego kampusu. Na miejsce jego lokalizacji wybrano peryferyjną dzielnicę Torunia - Bielany. Projekt wykonali architekci z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem Ryszarda Karłowicza. Oficjalne rozpoczęcie budowy nastąpiło 9 czerwca 1967 roku. Roboty budowlane trwały ponad 5 lat, ich koszt przekroczył 540 mln zł. Uroczyste przekazanie zespołu przez przedstawicieli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i rządu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej odbyło się 2 października 1973 roku.
Charakterystyczną cechą kampusu jest wyraźna dyspozycja funkcjonalna. Polega ona na stworzeniu dwóch prostopadłych do siebie osi, mniej więcej jednakowej długości, wzdłuż których zostały rozmieszczone odpowiednio obiekty naukowo-dydaktyczne oraz mieszkaniowo-socjalne. Elementem spajającym obie osie jest zespół biblioteki, rektoratu i auli – centrum uniwersyteckie w sensie naukowym, administracyjnym i kulturalnym. Zaplanowany z rozmachem plac-parking pełni funkcje reprezentacji zewnętrznej, otwierając szeroki widok na zespół rektoratu i auli, podczas gdy Forum Główne ma charakter ściśle wewnętrzny – obudowane z trzech stron, z czwartej otwierające się na część mieszkaniowo-socjalną jest nowoczesnym wariantem dziedzińca, znanego ze średniowiecznych kolegiów i uniwersyteckich gmachów głównych XIX wieku. W przestrzeni Forum Głównego kampusu znalazły swoje miejsce plastyczne elementy odwołujące się bezpośrednio do tematyki kopernikańskiej – panneau Stefana Knappa na fasadzie auli oraz rzeźba Witolda Marciniaka De Revolutionibus, zlokalizowana w patio między Aulą a Rektoratem.
Zespół architektoniczny, mający być wizytówką uczelni, reprezentującą jej rzetelność i powagę, został dopracowany do szczegółu, a rozwiązania detaliczne charakteryzują się indywidualnością i wyjątkowo, jak na owe czasy, starannym wykonawstwem. Proste, czytelne i jednorodne ukształtowanie miało korespondować z wartościami architektoniczno-urbanistycznymi starego Torunia, ze zwartością, czytelnością i prostotą historycznego centrum. Nie mniej istotne były względy funkcjonalne. Projektanci, jako nauczyciele akademiccy, pamiętali o tym, że szkoła wyższa nieustannie się rozwija – rozszerza działalność, zmienia organizację prac naukowych i dydaktycznych. Sposób zagospodarowania przestrzeni kampusu zachowuje więc rezerwy terenowe, stwarzając optymalne warunki do rozbudowy uczelni w kierunkach prostopadłych do osi, przy jednoczesnym zachowaniu czytelności idei kompozycyjnej. Jedynie zespół centralny ma ograniczone możliwości rozwoju przestrzennego, jednak z uwagi na funkcje przede wszystkim reprezentacyjne i administracyjne, potrzeba takiego rozwoju właściwie nie zachodzi, natomiast formalna stałość i niezmienność odgrywa rolę propagandową, doskonale odpowiadając idei uniwersytetu jako poważnej i czcigodnej instytucji o wielowiekowych tradycjach.
Obrazy
