Fontanna Cosmopolis i planetoida "Toruń"
Na Skwerze im. Lucjana Broniewicza
Na zachodnich obrzeżach toruńskiej starówki znajduje się niewielki skwer noszący imię założyciela toruńskiego planetarium, Lucjana Broniewicza. To miejsce, które za sprawą fontanny Cosmopolis i pomnika planetoidy Toruń tętni nawiązaniami do Kopernika i astronomii.
Największą uwagę przechodniów przyciąga tu fontanna Cosmopolis, wykonana w 2008 roku według projektu Zbigniewa Mikielewicza. Wodotrysk składa się z 113 dysz ustawionych w kręgach na kamiennych płytach, na których odmalowano kopię najbardziej znanej strony rękopisu De Revolutionibus, zawierającej diagram z przedstawieniem układu słonecznego. Kręgi dysz fontanny pokrywają się z torami ruchu planet wykreślonymi przez Kopernika, a centralne miejsce zajmuje najsilniejsza dysza, symbolicznie nawiązująca do Słońca. Wprawne oko dostrzeże też spisane po łacinie informacje o czasie obiegu planet wokół środka kopernikańskiego wszechświata, a także inne fragmenty dzieła toruńskiego astronoma.
Wielką atrakcję związaną z funkcjonowaniem fontanny stanowią wieczorne spektakle z towarzyszeniem muzyki, odbywające się zwykle od połowy kwietnia do końca października. Strumienie wody, podświetlane różnokolorowymi lampami, wyrzucane są wówczas przez dysze według zaprogramowanego układu, w rytm dobranych utworów muzycznych. Jednym z nich jest kompozycja Krzesimira Dębskiego „Cosmopolis”, skomponowana specjalnie dla toruńskiej fontanny z okazji jej uruchomienia. W repertuarze znajdują się również spektakle, którym towarzyszą ścieżki dźwiękowe znanych filmów, m.in. kręconych w Toruniu „Ekscentryków”, a także muzyka z popularnej gry komputerowej nawiązującej do literackiego bohatera, Wiedźmina.
Innym ciekawym obiektem zlokalizowanym na Skwerze Lucjana Broniewicza jest kompozycja rzeźbiarska przedstawiająca nieregularną bryłę wyniesioną ponad poziom gruntu na podstawie przypominającej ogon komety. Ta szczególna instalacja wyobraża „Toruń” orbitujący w kosmosie, a dokładniej rzecz biorąc - planetoidę nr 12999 dzielącą swą nazwę z rodzinnym miastem Kopernika. Planetoida ta jest okruchem materii tworzącym nieregularną bryłę o wymiarach kilku kilometrów, która odbywa podróż wokół Słońca w towarzystwie setek tysięcy innych tego typu większych i mniejszych ciał w tzw. pasie głównym planetoid, między orbitami Marsa i Jowisza. Odkrywcą tego ciała niebieskiego był amerykański astronom Ted Bowell, który zauważył je 30 sierpnia 1981 roku i skorzystał z przysługującego mu prawa do zaproponowania nazwy, przyjętej następnie przez Międzynarodową Unię Astronomiczną.
Warto pamiętać, że w kosmosie znajduje się kilka obiektów noszących nazwy toruńskich astronomów. Najsłynniejsze z nich to księżycowe kratery Kopernik i Dziewulski oraz krater na Marsie nazwany nazwiskiem autora teorii heliocentrycznej. Ponadto w pasie planetoid krążą małe ciała niebieskie upamiętniające matkę toruńskiej astronomii, prof. Wilhelminę Iwanowską, i jej ucznia prof. Andrzeja Woszczyka.
Obrazy