Pomnik G-nomon autorstwa Eweliny Szczech-Siwickiej i Henryka Siwickiego to ciekawa realizacja rzeźbiarska stworzona w związku z obchodami 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w 1973 roku.
G-nomon ma postać dużej kuli (3,5 m średnicy) pokrytej kostką bazaltową. W tej bryle zamocowanych jest 13 masywnych, wklęsłych tablic z brązu. To tarcze godzinowe. Każda z nich jest podpisana liczbą oznaczającą jedną z godzin między 6. rano a 18. wieczorem, a także odpowiednio zorientowana. Tablica godziny 12. skierowana jest dokładnie na południe, na wschód od niej znajdują się tarcze godzin przedpołudniowych, a w kierunku zachodnim – popołudniowych. Na każdej z tablic widnieje ponadto odmiennie pochylona krzywa o kształcie przypominającym ósemkę. To analemmy – linie powstające przez połączenie punktów na nieboskłonie, w których zobaczylibyśmy Słońce obserwując je z jednego miejsca we wszystkie dni roku o tej samej, pełnej godzinie. Pierwotnie do górnej krawędzi każdej tarczy przymocowany był mosiężny, długi na około 50 cm pręt, pełniący funkcję gnomonu. Umieszczony w płaszczyźnie horyzontu, prostopadle do danej tablicy, zakończony był nodusem - kulą o średnicy kilku centymetrów. Gdy rzucany przez nią cień dosięgał linii analemmy, oznaczało to „wybicie” godziny zapisanej na tarczy.
Projekt tego niezwykłego pomnika był jedną z 35 propozycji zgłoszonych na zorganizowany w 1971 roku w Toruniu plener rzeźbiarski, który miał zaowocować umieszczeniem w przestrzeni miasta kompozycji przestrzennych i rzeźb nawiązujących do tematyki kopernikańskiej. Ostatecznie zrealizowano tylko dwa pomysły – pomnik Helios na Placu Rapackiego i interesujący nas G-nomon. Kulę wykonało w czynie społecznym Toruńskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego. Z kolei tablica pamiątkowa i tarcze zegarowe zostały odlane w innym toruńskim przedsiębiorstwie - Zakładach Maszyn Biurowych Predom-Metron.
Rzeźba, mająca oryginalną formę kulistego zegara słonecznego, umiejscowiona jest w Dolinie Marzeń – urokliwym parku w pobliżu toruńskiej starówki, otoczonym ulicami Bulwar Filadelfijski, Aleją 500-lecia, ulicą Chopina oraz placem Rapackiego. Ten fragment miasta, wcześniej zajmowany przez nowożytne i dziewiętnastowieczne fortyfikacje, został uporządkowany na początku lat 70. XX wieku w ramach przygotowań do jubileuszu 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika.
Ewelina Szczech-Siwicka, współautorka projektu pomnika, urodziła się w Toruniu w 1932 roku. W rodzinnym mieście ukończyła studia artystyczne na kierunku grafiki na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w 1955 roku. Dyplom uzyskała w pracowni profesora Jerzego Hoppena. Od 1956 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Pracuje twórczo w dziedzinie grafiki, rzeźby i medalierstwa. Swoje prace prezentowała na 7 wystawach indywidualnych w kraju oraz 51 wystawach zbiorowych w Polsce i za granicą. Część prac stworzyła wspólnie z mężem Henrykiem Siwickim (1927–2014). Artysta rzeźbiarz urodził w 1927 roku w Wilnie, zmarł w 2014 roku w Toruniu. Skończył studia artystyczne na kierunku rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w 1955 roku. Dyplom uzyskał w pracowni Tymona Niesiołowskiego i Tadeusza Godziszewskiego. Zajmował się głównie rzeźbą, ale uprawiał też malarstwo i rysunek.
Obrazy